ADMIRAL A.SPANIDES

*Κωδικός (οί) αναγνώρισης*	Α.Ε. 488
*Τίτλος*	*Σπανιδης, Αθανασιος*
*Χρονολογία (ες)*	1926-1991
*Επίπεδο περιγραφής*	Αρχείο
*Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (Ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)*	2 αρχειακά κουτιά
*Όνομα παραγωγού (ών)*	Αθανάσιος Γ. Σπανίδης
*Διοικητική ιστορία / Βιογραφικό σημείωμα*	Γεννήθηκε στις 30.7.1906 στην Μικρομάνη-Θουρία Καλαμών. Φοίτησε στη σχολή Ναυτικών Δοκίμων (1921-1926) από όπου αποφοίτησε με το βαθμό του σημαιοφόρου. Υπηρέτησε σε διάφορα πλοία ως το 1929 οπότε και προήχθη σε ανθυποπλοίαρχο. Το 1930 ανέλαβε ως κυβερνήτης το πλοίο «Αρετούσα» και ως το 1934 εκπαιδεύτηκε στο «Αβέρωφ» και στο «Ψαρά». Το 1934 προήχθη σε υποπλοίαρχο και εντάχθηκε ως ύπαρχος στη δύναμη του «Παπανικολής» όπου και εξειδικεύτηκε στις τορπίλες και τις τορπιλάκατους. Το 1937 έγινε κυβερνήτης του «Παπανικολής» και το 1938 στο «Νηρέας» ως ύπαρχος. Μετεκπαιδεύτηκε στη Σχολή Υποβρυχίων στην Αγγλία (1939-1940) και όταν επέστρεψε στην Ελλάδα ανέλαβε ως κυβερνήτης το υποβρύχιο «Κατσώνης». Το ίδιο έτος προήχθη σε πλωτάρχη και το 1941 σε αντιπλοίαρχο. Τον Απρίλιο του 1941 αποστρατεύτηκε και έφυγε για τη Μέση Ανατολή όπου ανέλαβε το «Αβέρωφ». Το 1942 ανέλαβε το «Παπανικολής» και στη συνέχεια το «Έλλη». Το 1943 πήγε με την κυβέρνηση Κριεζή στην Αγγλία και έπειτα ανέλαβε το «Χίος». Το 1944 έγινε κυβερνήτης του «Πάνθηρα». Το 1946 τοποθετήθηκε αρχιεπιστολέας της Ανώτατης Εκπαίδευσης και το 1947 προήχθη σε πλοίαρχο. Στη συνέχεια διορίσθηκε διοικητής της Σχολής Ναυτικού Πολέμου και ανώτερος διοικητής αντιτορπιλικών. Προήχθη σε υποναύαρχο. Υπηρέτησε στο Ανώτ. Αρχηγείο Συμμαχικών Δυνάμεων και έγινε υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ (1952). Το 1954 αποστρατεύτηκε με το βαθμό του αντιναυάρχου. Το 1955 διορίσθηκε πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Από το 1965 ως το 1967 ήταν Γενικός Διευθυντής της ΕΡΕ. Την περίοδο της Δικτατορίας τάχθηκε εναντίον των συνταγματαρχών και επέστρεψε στην πολιτική σκηνή με τη μεταπολίτευση. Το 1981 κατέβηκε υποψήφιος στις εκλογές με την ΕΔΗΚ. Από το 1985 υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Πολιτικής Εταιρίας (ΕΛΠΕ) και πρόεδρος της Εταιρίας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας (Ε.Μ.Ε.ΙΣ.). Συνέγραψε και δημοσίευσε διάφορα βιβλία που αφορούν τη δράση του, όπως το Πώς αυτοκαταλύθηκε η Δημοκρατία του 1944. [Πηγές σύνταξης βιογραφικού: υλικό του αρχείου]
*Ιστορικό της ενότητας περιγραφής*
*Διαδικασία πρόσκτησης*	Αγορά (;) 1995 (;) (1 φάκελος + φωτογραφικό υλικό). Προσθήκη 20 φακέλων, δωρεά του γιου του Αλέξιου, Ιούνιος 2007.
*Παρουσίαση περιεχομένου*	Το αρχείο περιέχει υλικό που αφορά την υπηρεσία του ναυάρχου Αθανασίου Σπανίδη στο Πολεμικό Ναυτικό καθώς και τις μετέπειτα πολιτικές και κοινωνικές του δραστηριότητες. Συγκεκριμένα περιέχει κυρίως υπηρεσιακή αλληλογραφία από τη δράση του στο Ναυτικό, αποκόμματα εφημερίδων και ποικίλα τεκμήρια από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, ανακοινώσεις, δακτυλόγραφα και διαγγέλματα από την περίοδο της δικτατορίας, συνεντεύξεις, άρθρα, κ.ά σε σχέση με την ΕΔΗΚ, έγγραφα που αφορούν την εταιρεία "Οι φίλοι του Ναβαρίνου", την Εταιρία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας (Ε.Μ.Ε.ΙΣ.) και την Ελληνική Πολιτική Εταιρία, αλληλογραφία με τον εκδοτικό οίκο "Atlantic International Publications", προσωπική αλληλογραφία, διάφορες ιδιόγραφες σημειώσεις, χειρόγραφο του βιβλίου του Πώς αυτοκαταλύθηκε η Δημοκρατία του 1944 καθώς και ποικίλα αποκόμματα εφημερίδων. Επίσης περιλαμβάνεται ποικίλο υλικό (αποφάσεις υπουργείου Οικονομικών, υποβολή δικαιολογητικών κ.ά) για την απονομή σύνταξης στην Αφροδίτη Φραντζεσκάκη, λόγω του θανάτου του άνδρα της, Γεωργίου, στον πόλεμο του 1940.
*Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση*
*Προσθήκες υλικού*	Δεν αναμένονται προσθήκες
*Σύστημα ταξινόμησης*
*Όροι πρόσβασης*	Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.
*Όροι αναπαραγωγής*
*Γλώσσα / γραφή των τεκμηρίων*	Ελληνικά, αγγλικά
*Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις*
*Εργαλεία έρευνας*	Επισυναπτόμενη αναλυτική περιγραφή σε επίπεδο φακέλου και υποφακέλου.
*Εντοπισμός πρωτοτύπων*
*Εντοπισμός αντιγράφων*
*Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής*	Έγγραφα σχετικά με τα υποβρύχια του Πολεμικού Ναυτικού υπάρχουν στα αρχεία του ναυπηγού Αντωνίου Μοσχοβάκη και του ναυάρχου Βασίλειου Κύρη.
*Δημοσιεύσεις / Βιβλιογραφία*
*Παρατηρήσεις*
*Παρατηρήσεις και όνομα του / της αρχειονόμου*	Γιώργος Χαρωνίτης, Δημήτρης Μπαχάρας,
*Κανόνες ή πρότυπα περιγραφής*	ΔΙΠΑΠ (Γ) 2^η έκδοση
*Χρονολογία (ες) περιγραφής*	Ιανουάριος 2008
*Θέματα*	ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ / ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ / ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ 1967/ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ / ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ (ΕΔΗΚ) / ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (ΕΛΠΕ) / ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (Ε.Μ.Ε.ΙΣ).

ΑΡΧΕΙΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΠΑΝΙΔΗ

(1926-1991)

Φάκελος 1 ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ, ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ (1926-1989)

Υποφάκελος 1.1 Ναυτικό (1926-1941)

- Απόσπασμα μητρώου από την υπηρεσία του στο Ναυτικό.
- Υπηρεσιακή αλληλογραφία από το Ναυτικό (1926-1935): αλληλογραφία με τον ανώτερο διοικητή υποβρυχίων και διάφορες διευθύνσεις του υπουργείου Ναυτικών σχετικά με την παραλαβή πλοίων, την εκπαίδευση των αξιωματικών στα υποβρύχια, την τεχνική κατάσταση των ηλεκτροκινητήρων, εκθέσεις για τη συντήρηση των τορπιλών, κ.ά.
- Εκθέσεις εξετάσεως μαρτύρων για διαρροή νερού στο υποβρύχιο Παπανικολής (1928).
- Ποίημα για τον Σπανίδη και το υποβρύχιο Κατσώνης (1941).
- Βιβλίο αποκομμάτων εφημερίδων σχετικά με τη δράση του Σπανίδη στο Ναυτικό.

Υποφάκελος 1.2 Περίοδος Δικτατορίας (1967-1969)

- Δακτυλόγραφο κείμενο-ανακοίνωση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών σχετικά με τη στάση των Η.Π.Α. απέναντι στην Ελλάδα (5.10.1967), φύλλα της εφημερίδας ΟΔΕΦ (Οργανώσεις Δημοκρατικών Ελλήνων Φοιτητών) 1967-1968, δακτυλόγραφα με τίτλο «Πληροφορίαι» (Οκτώβριος 1967) περί πολιτικών κομματικών εξελίξεων, δακτυλόγραφο κείμενο διαγγέλματος Κωνσταντίνου για το αντιπραξικόπημα του Δεκεμβρίου 1967, δακτυλόγραφο κείμενο με δηλώσεις του Παναγιώτη Κανελλόπουλου κατά της δικτατορίας (29.9.1967), σημείωμα Σπανίδη προς καθηγητή Σταύρου κατά της δικτατορίας (με αφορμή τις σχέσεις Ελλάδας-Αμερικής 1969), ιδιόγραφο σημείωμα (Aνδρέας Παπανδρέου;) κατά της δικτατορίας, προκήρυξη κατά της δικτατορίας, ιδιόγραφο σημείωμα σχετικά με διάφορα ζητήματα λίγο μετά το πραξικόπημα, δακτυλόγραφη συνέντευξη σχετικά με τη στάση Καραμανλή στο πραξικόπημα (1.6.1969), αφίσα Καραμανλή κατά Στέμματος.

Υποφάκελος 1.3 Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενεργείας (Ε.Ε.Α.Ε., 1961-1979)

- Χαιρετισμός (ευχετήρια επιστολή) του Αθ. Σπανίδη (πρόεδρος επιτροπής) για νέο έτος (1961), εκθέσεις διαφόρων επιτροπών ενέργειας.
- Αποκόμματα εφημερίδων.

Υποφάκελος 1.4 Δημόκριτος (1977-1987)

- Διαμαρτυρία επιστημόνων Δημοκρίτου κατά Ε.Ε.Α.Ε. (1977), εισηγητική έκθεση υπ. Οικονομικών και υπ. Προεδρίας περί προσθήκης νομοσχεδίου για "μεταφορά τεχνολογίας, εφευρέσεις και τεχνολογική καινοτομία" (1987), σύμφωνα με την οποία αποσπάται ο Δημόκριτος από την Ε.Ε.Α.Ε. και επαναπροσδιορίζονται οι αρμοδιότητες της τελευταίας, απάντηση-επιστολή Σπανίδη σχετικά με το παραπάνω νομοσχέδιο, επιστολή διαμαρτυρίας επιστημόνων Δημόκριτου προς υπουργούς και προέδρους επιτροπών κρίσης σχετικά με την επανένταξη επιστημόνων στο προσωπικό του κέντρου (1987), νέα επιστολή Σπανίδη σχετικά με το νομοσχέδιο.

Υποφάκελος 1.5 ΕΔΗΚ (ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ, 1977-1981)

- Συνεντεύξεις σε εφημερίδες Ακρόπολη και Ελευθεροτυπία (1979), δακτυλόγραφο άρθρο σχετικά με τη θέση της ΕΔΗΚ για τις λιμενικές διευκολύνσεις της Ελλάδας προς τον Σοβιετικό στόλο (3), ιδιόγραφο άρθρο-απάντηση σε εφημερίδες σχετικά με το θέμα των συνταξιούχων (1979), ιδιόγραφες σημειώσεις (1977), αποκόμματα εφημερίδων, απόσπασμα από τα πρακτικά της Βουλής (1976) για θέμα περί «αναρχικού» άρθρου του καθηγητή πανεπιστημίου Ιωαννίνων Μαλακάση.
- Εκλογές 1981. Ομιλία Ζίγδη, δελτίο τύπου, υποψήφιοι βουλευτές του κόμματος (λίστες με διευθύνσεις, ατομικά στοιχεία).

Υποφάκελος 1.6 ΕΔΗΚ, F.I.R., ζήτημα ελληνοτουρκικών διενέξεων σχετικά με τον εναέριο χώρο (1976-1979)

- Αναφορές υποπτέραρχου Αναγνωστόπουλου προς την κυβέρνηση (1976-1979).
- Επερώτηση στη Βουλή σχετικά με το ζήτημα, ιδιόγραφες σημειώσεις Σπανίδη.

Υποφάκελος 1.7 Φιλική Εταιρεία Ναβαρίνου (1977-1978)

- Έγγραφα που αφορούν την εταιρεία "Οι φίλοι του Ναβαρίνου". Πρακτικά, καταστατικό, αλληλογραφία, κατάλογος αρχείων που αφορούν τον ναύαρχο Κόδριγκτον, αποκόμματα εφημερίδων.

Υποφάκελος 1.8 Εταιρία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας (Ε.Μ.Ε.ΙΣ.) (1985-1989)

- Ενημερωτικό φυλλάδιο περί Ε.Μ.Ε.ΙΣ. (1985), προσκλήσεις σε εκδηλώσεις, ημερήσιες διατάξεις (1986-1987), πρακτικά συνεδριάσεων (1986), Γ.Σ. (1988), δακτυλόγραφα κείμενα ομιλιών του Σπανίδη ως προέδρου της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας (1986-1989), απολογισμός χρήσης ιδρύματος Κωστόπουλου 1986 όπου φαίνεται επιχορήγηση του Ε.Μ.Ε.ΙΣ.

Υποφάκελος 1.9 ΕΛΠΕ (Ελληνική Πολιτική Εταιρεία) (1985-1989)

- Καταστατικό, κατάλογοι μελών, προσκλήσεις σε συνεδριάσεις, γενικές συνελεύσεις, εξερχόμενη αλληλογραφία και υλικό από τη συζήτηση για τα ναρκωτικά («Ναρκωτικά, Ιατροκοινωνική διάσταση και ευθύνη») και το συνέδριο για μη κυβερνητικές οργανώσεις («Ο ρόλος των ιδιωτικών μη κυβερνητικών σωματείων στην κοινοβουλευτική δημοκρατία»).

Φάκελος 2 ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ (χειρόγραφα βιβλίων, αλληλογραφία, ποικίλα και σημειώσεις)

Υποφάκελος 2.1 Χειρόγραφο του βιβλίου του Πώς αυτοκαταλύθηκε η Δημοκρατία του 1944.

Υποφάκελος 2.2 Δακτυλόγραφο βιβλίο του Σπανίδη «Σπουδή υποβρυχίου 1936» για το «Παπανικολής», τετράδιο ιδιόγραφων σημειώσεων με τίτλο «Ηθικαί αρχαί και παραδόσεις του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού».

Υποφάκελος 2.3 Σημειώσεις

- Χειρόγραφα, αναμνήσεις, μαρτυρίες, δακτυλόγραφα για τη δράση του υποβρυχίου Κατσώνης.
- Αποκόμματα εφημερίδων για τη συγγραφή απομνημονευμάτων.

Υποφάκελος 2.4 "Atlantic International Publications" (1986-1987)

- Επιστολές υπευθύνων του εκδοτικού οίκου "Atlantic International Publications" προς τον Σπανίδη για τη συνεργασία του σε έκδοση Ιστορίας της Ελλάδας. Δακτυλόγραφο Σπανίδη σχετικά με τα γεγονότα της ημέρας του πραξικοπήματος. Φωτοτυπίες εγγράφων και τηλεγραφημάτων από τα αρχεία του υπουργείου Εξωτερικών της Αμερικής για το πραξικόπημα στα οποία περιλαμβάνονται και δύο επιστολές: μία του Ε. Βενιζέλου το 1920 προς τους Άγγλους για αποτροπή επιστροφής Κωνσταντίνου και μία του 1922 όπου αναφέρεται η αλληλογραφία της Σ. Ζαχάρωφ με τον Βενιζέλο.

Υποφάκελος 2.5 Προσωπική αλληλογραφία (1943-1991)

‑ Κυρίως από το 1980 και εξής.

Υποφάκελος 2.6 Προσωπικά έγγραφα

Διάφορες άδειες, ταυτότητες, κ.ά.

Υποφάκελος 2.7 Ποικίλα

- Χάρτης Λονδίνου 1953 («Coronation Day»), απόσπασμα από ΦΕΚ: νόμος «περί υπουργείου Εθνικής Αμύνης» (1953), πρόσκληση μερισματούχων Μετοχικού Ταμείου Στρατού, απόκομμα εφημερίδας για τη Μαρία Σπανίδη, μητέρα του Αθανασίου.

Υποφάκελος 2.8 Αποκόμματα εφημερίδων